На какие вопросы отвечает дейник и выказник

Дзейнiк: хто? што? выказнiк: што рабiць? што зрабiць?

, а многія беларускія пісьменнікі ўвогуле не пісалі. Ім не хапала мужнасці, каб сказаць, што на вайне былі смяротнікі, якім загадвалася цаной жыцця спыняць фашыстаў. Пра гэта - "Жураўліны крык". Аб воінскім гонары і антыгуманных рашэннях камандавання. Аб маладых і не вельмі людзях, якім так хацелася жыць. Аб людзях, запісаных у лагер "ворагаў народа" (Віцька Свіст, Пшанічны), якія гінуць адзін героем, а другі - здраднікам. Аб маладым, зялёным Глечыку, падобным на падбітага, параненага жураўля, які, выбіваючыся з сіл, імкнецца дагнаць жураўліны клін і не можа. Складаная і жорсткая гэта вайна.
Гераічнасць у Быкава - гэта праява высокага чалавечага духу. Вобраз салдата ў аповесці "Жураўліны крык" паказаны Быкавым на фоне суровага і трагічнага сорак першага года, самага цяжкага года вайны, калі найбольш востра стаяла пытанне не толькі пра мільёны чалавечых жыццяў, але і пра лёс Радзімы, яе будучыню.
Паставіўшы сябе на месца самага маладога салдата, Глечыка, я падумаў, колькі смеласці і мужнасці трэба было мець, каб выстаяць да канца і не завагацца. Дзякуючы такім салдатам, мы сёння жывем, ходзім у школу і марым аб будучын

1. Дзве рэчы трэба мець, каханы! Адна рэч - розум выхаваны: Умець прадгледзець, прылаўчыцца На цвёрдым грунце закрапiцца. Другая рэч, Антось харошы: Таксама трэба мець i грошы.

2.Яшчэ не дальш як пазаўчора Са мною гутарыў, смяяўся І аба ўсім мяне пытаўся, — Міхал гаворыць і ўздыхае. — Ох, браце: смерць не разбірае І не глядзіць нікому ў зубы: Гадзюкаю, брат, з-пад падрубы Знячэўку ўсадзіць сваё джала, Ці многа жыў, ці жыў ты мала, Ці ты багаты, ці ты бедны, Ці ты зайздросны, ненаедны. Жывём, клапоцімся, і дбаем, І ўсе нарэшце паўміраем, У нейкім згаснем летуценні, — Сказаў Ксавэры ў засмучэнні.